بررسی تخصصی موتور گیرلس آسانسور

پیش از این در مقاله انواع قطعات آسانسور، به انواع موتورهای آسانسور اشاره کردیم؛ اما در این مقاله قصد داریم اطلاعات بسیار جزئی‌تری را از موتور گیرلس (Gearless) آسانسور ارائه دهیم. همانطور که مشخص است، موتورها یکی از اصلی‌ترین اجزای سازنده هر آسانسوری هستند که قدرت و توان لازم برای حرکت آسانسور را فراهم می‌کنند، بسته به نوع آسانسور و کاربردی که از آن می‌خواهیم در انواع مختلف کششی و آسانسور هیدرولیکی ساخته می‌شوند و بسته به ظرفیت آسانسور، توان مختلفی دارند.

آشنایی با آسانسور گیرلس

در پاسخ به این سوال که آسانسور گیرلس چیست، اجازه دهید با مقدمه کوتاهی شروع کنیم. موتور آسانسور قطعه‌ الکترومکانیکی است که با پیشرفت تکنولوژی، بیشتر شدن تقاضا و تلاش برای کاهش هزینه‌ها و مصرف انرژی، در انواع مختلف و پیشرفته‌تری طراحی و ساخته می‌شود. یکی از این طراحی‌های موتور آسانسور، موتور گیرلس است که با نام موتور ام آر ال(MRL) هم شناخته می‌شود و از همین جهت آسانسورهایی که از این نوع موتورها استفاده می‌کنند، به آسانسور گیرلس شهرت دارند. علاوه براین باید اضافه کنیم، همانطور که از نام موتورهای گیرلس برمی‌آید، گیربکسی در موتورهای گیرلسی در نظر گرفته نشده است.

اولین بار، موتورهای بدون گیربکس در سال ۱۹۹۸ توسط شرکت بزرگ و مطرح شیندلر ارائه شد و علت ساخت آنها، مزایای بیشترشان نسبت به انواع گیربکسی بود که باعث شد در کشورهای اروپایی و آمریکای از آنها استقبال گسترده‌ای شود. اما وقتی صحبت از قیمت می‌شود، باید بگوییم، در حال حاضر تقریبا قیمت موتورهای بدون گیربکس، دوبرابر قیمت موتورهای گیربکسی است.

تاریخچه‌ای از پیدایش و اهداف عملکردی موتورهای گیرلس

موتورهای الکترومکانیکی در دو نوع‌ انواع DC و AC وجود دارند. موتورهای DC  برای مصارفی که به حرکت نرم، آرام و دقیق نیاز دارند، استفاده می‌شود. همچنین در این موتورها، سرعت موتور با کمک یک ژنراتور DC و یک خروجی متغیر کنترل می‌شود. با نوآوری‌هایی که در سال 1980 به وجود آمد، به جای استفاده از ژنراتور DC در موتورهای DC، از درایو استفاده شد. در ادامه چند مورد از اینکه استفاده از درایو‌ها چه مزایایی دارد را ذکر کرده‌ایم.

• بازده بیشتر درایوها در مقابل ژنراتورهای DC
• کنترل کنندگی بهتر درایوها
• کیفیت بالای حرکت با کمک درایوها
• کنترل فرکانس
• کنترل ولتاژ

در نهایت، پیدایش تکنولوژی درایو در صنعت آسانسور باعث ظهور موتورهای AC بدون گیربکس شد تا حرکت‌ها و توقف صحیح آسانسور مناسب‌تر و راحت‌تر انجام شود.

موتور آسانسور گیرلس(MRL) چگونه کار می‌کند؟

آسانسورهایی که در گذشته با موتور گیرلس ساخته می‌شدند، آسانسورهای (واردلئونارد) نام‌گذاری می‌شدند که از موتورهای DC در طراحی آنها استفاده شده بود. اما بعد از پیشرفته شدن تکنولوژی درایوها، کیفیت حرکتی موتورهای گیرلس DC بسیار بالا رفت تا دسترسی به سرعت‌های بالاتر فراهم شود. به این ترتیب، انواع موتورهای گیرلس به وجود آمده که در ادامه بررسی شده‌اند:

1. موتور گیرلس بشکه‌ای یا درامی: در این نوع موتورها روتور موتور آسانسور بصورت داخلی است.
2. دیسکی یا تخت: در این نوع از موتورهای بدون گیربکس، روتور بصورت بیرونی قرار گرفته است.

موتور گیرلس بشکه‌‍ای یا درامی

با توجه به مزایای زیر توصیه می‌شود موتور گیرلس بشکه‌ای یا درامی را در آسانسورهای بدون موتورخانه یا MRL نصب کنید.

• ابعاد کوچک
• امکان نصب در چاه آسانسور
• قیمت بسیار پایین نسبت به موتور دیسکی یا تخت
• عدم نیاز به فن خنک کننده
• امکان کنترل توسط تابلو فرمان آسانسور

موتور گیرلس دیسکی یا تخت

موتور گیرلس دیسکی یا تخت نیز مزایای بسیار زیادی دارد که مهم‌ترین آن‌ها شامل ابعاد بسیار کوچک موتور، حرکت نرم کابین و سرعت بسیار زیاد آسانسور اشاره کرد.

بررسی اجزای موتور گیرلس

در مقایسه با موتور گیربکسی آسانسور، یک موتور الکتریکی گیرلسی(بدون گیربکس) از اجزای زیر تشکیل می‌شود:

1. موتور محرکه
2. فلکه کششی
3. شاسی
4. ترمز مغناطیسی
5. آرمیچر جریان مستقیم(روتور)
6. بلبرینگ‌های محافظ

در صورت نیاز از فلکه‌ی هرزگرد نیز برای موتورهای گیرلس استفاده می‌شود. برای حالت‌های خاص طراحی نیز، از سیم بکسل دوبل در موتورهای بدون گیربکس استفاده می‌شود، در این موتور آسانسور نیرو بدون دخالت کردن گیربکس بصورت مستقیم به کابین منتقل می‌شود. امروزه حاضر موتورهای گیرلس آسانسور در سرعت‌های مختلف تولید و طراحی می‌شوند. با این حال بطور معمول از این موتورها برای سرعت‌های ۲.۵ متر بر ثانیه در آسانسورها استفاده می‌شود.

در حال حاضر شرکت‌های بسیاری در تولید و طراحی این نوع موتورها سرمایه گذاری کرده‌اند. یکی از این برند‌های آسانسور، کمپانی اتیس است. اصول و اساس موتورهای گیرلس کاملا شبیه به یکدیگر است ولی ظاهر و وزن و ابعاد این موتورها با یکدیگر بسیار متفاوت است. دلیل این امر نیز کاربرد این موتورها در آسانسورهای مختلف با طراحی متفاوت است.

مزایای آسانسور گیرلس

مزایای آسانسور گیرلس را می‌توان نسبت به انواع موتورهای گیربکسی در موارد زیر خلاصه کرد:

• نصب آسان‌تر و راحت‌تر موتور گیرلس
• اشغال حجم و فضای کمتر
• کاهش هزینه‌های نصب و نگهداری در موتورهای گیرلس
• بازده ۹۰ درصدی در آسانسورهای گیرلس
• عدم نیاز به روغن‌کاری موتور گیرلس
• عدم نیاز به تجهیزات خنک‌کننده جانبی برای موتور گیرلس
• کارکرد خوب هنگام ترافیک بالا
• کاهش آلودگی صوتی و سر و صدا
• عدم نیاز به موتورخانه در مدل های MRL
• کیفیت بالای حرکت آسانسور
• طول عمر بالای قطعات آسانسورهای بدون گیربکس
• عدم نیاز به فلایویل
• سازگاری بهتر با محیط زیست

معایب آسانسور گیرلس

معایب آسانسور گیرلس را هم باید در کنار مزایای آن بررسی کرد:

1. هزینه‌ی بالای راه‌اندازی نسبت به موتورهای گیربکس‌دار
2. نیاز به طراحی‌های دقیق اولیه برای انتخاب اجزای مناسب
3. کمبود تجربه در زمینه آسانسورهای روملس
4. عدم کارایی مناسب و صحیح در محیط‌های صنعتی به علت وجود ذرات مخرب
5. نیاز به تخصص بالا برای نصب و راه‌اندازی موتور آسانسور گیرلسی

البته با توجه به مزایایی که موتورهای گیرلس دارند، در دراز مدت استفاده از موتورهای گیرلس می‌تواند از نظر اقتصادی مقرون‌به‌صرفه‌تر باشد.

ماشین‌های بدون گیربکس آسانسور برای چه نوع ساختمان‌هایی مناسب هستند؟

ماشین‌های بدون گیربکس به دلیل دارا بودن موتور جریان متناوب قدرتمند و ظرفیت بالای بالابری، گزینه مناسبی برای استفاده در انواع ساختمان‌ها به شمار می‌روند. اما این ماشین‌ها بیشتر در ساختمان‌های بلندمرتبه و آسمان‌خراش‌ها دیده می‌شوند. دلیل اصلی استفاده گسترده از ماشین‌های بدون گیربکس در ساختمان‌های بلندمرتبه، ظرفیت بالای حمل بار و قدرت زیاد موتور آن‌هاست که باعث می‌شود بتوانند مسافران را در ارتفاع‌های زیاد بالا و پایین ببرند.

از سوی دیگر، ماشین‌های آسانسور با گیربکس معمولاً در ساختمان‌های کوتاه و متوسط ارتفاع استفاده می‌شوند، زیرا این ماشین‌ها ظرفیت بالابری پایین‌تری نسبت به نوع بدون گیربکس دارند و برای ارتفاع‌های کمتر مناسب‌تر هستند.

بنابراین هنگام انتخاب ماشین برای ساختمان‌های بلندمرتبه، ماشین‌های بدون گیربکس انتخابی واضح و بدیهی است، زیرا اندازه و قدرت این ماشین‌ها به سیستم آسانسور کمک می‌کند تا به طور هموار و با ثبات در ارتفاع‌های زیاد کار کند.

طراحی موتور گیرلس

در طراحی موتورهای گیرلس به قطعات زیر نیازی نیست:

• چرخ دنده و ماردون
• بلبرینگ دور بالا
• فلایویل
• روغن و روغنکاری موتور
• کوپلینگ

از فلایویل برای کاهش ضربات استارت و توقف آسانسور استفاده می‌شود. فلایویل یک چرخ فلزی بزرگ است که به موتور آسانسور متصل است. این قطعه تکانه و ضربات حرکتی موتور را جذب می‌کند و اندکی به نرمی و آرامی حرکت کمک می‌کند. موتورهای گیرلس را از نظر کارکرد با ولتاژ و فرکانس‌های مختلف به انواع زیر تقسیم‌بندی می‌کنند:

• موتور DC ولتاژ متغیر
• AC ولتاژ و فرکانس متغیر
• موتور AC با اهنربای دائمی

این نوع از طراحی‌های اشاره شده، بر سرعت، کیفیت حرکت و توقف آسانسور تاثیر زیادی دارد. در طراحی و انتخاب سیستم موتورهای گیرلس آسانسور باید به ترافیک و نوع کاربری آسانسور، ارتفاع، نوع سیستم سیم بکسل، قرارگیری وزنه تعادل و قطر فلکه کششی دقت کرد. بطور مثال در سیستم طراحی وزنه در بغل یا وزنه تعادل در پشت، سیستم طراحی متفاوت است. همچنین در سیستم سیم بکسل ۱:۱ و ۲:۲ نیز نیاز به طراحی‌های متفاوت است.

روش نصب موتور گیرلس آسانسور چگونه است؟

برای راه اندازی موتور گیرلس معمولا از سیستم درایو استفاده می‌کنند. راه اندازی موتور گیرلس دار توسط ولتاژ و فرکانس متغیر به سه صورت زیر نمایش داده می‌شود:

• 3VF
• VVF
• V3F

درایو وظیفه تامین مکانیزم مذکور یعنی تبدیل برق 3AC فاز به DC را به عهده دارد. در مرحله بعدی ولتاژ‌ها و فرکانس‌های مورد نیاز به صورت برق AC توسط درایو به موتور گیرلس آسانسور تزریق می‌شود. با توجه به اینکه درایو وظیفه تبدیل برق DC به AC را به عهده دارد به مبدل یا اینورتر نیز معروف است.

موتور گیرلس آسانسور در دو صورت زیر به عنوان یک ژنراتور به تولید برق می‌پردازد:

• حرکت رو به سمت پایین با بیش از نصف ظرفیت
• رفتن آسانسور به سمت بالا با کمتر از نصف جمعیت

این برق به صورت ناخواسته تولید شده و حتما باید استفاده شود در غیر این صورت می‌تواند باعث وارد شدن آسیب جدی به مبدل شود. لذا در آسانسور‌های دارای موتور گیرلس دار سیستمی به نام مقاومت ترمز برای جلوگیری از آسیب به مبدل تعبیه شده است. مقاومت ترمز برق تولید شده را به حرارت تبدیل می‌کند. با توجه به نرخ بالای این جریان در ساختمان‌های بسیار مرتفع، امکان برگرداندن این جریان به شبکه برق ساختمان وجود دارد.

توجه به چند نکته زیر برای استفاده از سیستم درایو در آسانسور الزامی است:

• استحکام همیشگی پیچ‌های مربوط به انتقال قدرت
• برقراری تناسب میان توان درایو و توان موتور آسانسور
• تطابق مشخصات فیوز‌های تابلو بر اساس دستور سازنده درایو
• نصب دور‌تر سایر تجهیزات از درایو به علت حرارت زیاد درایو
• عدم نصب درایو به صورت افقی
• استفاده از درایو IP در شرایط آب و هوایی نامناسب
• محافظت از درایو در برابر آب

تفاوت مصرف انرژی در انواع آسانسورها

یکی از تفاوت‌های اصلی انواع آسانسور هیدرولیک و کششی (شامل انواع گیربکس‌دار و گیرلس)، میزان انرژی است که مصرف می‌کنند. آسانسور هیدرولیکی در ساختمان‌هایی با ارتفاع متوسط تا بلند استفاده می‌شود، حرکت نرم‌تری ایجاد می‌کند و مصرف انرژی در آنها پایین‌تر است. اما در انواع آسانسورهای کششی گیرلس، چرخ قرقره به طور مستقیم به موتور متصل می‌شود، سرعت بالایی تولید می‌کند، هزینه اولیه طراحی و نصب آنها نسبت به هیدرولیکی بیشتر است، اما اگر چه نسبت به اسانسور هیدرولیکی مصرف انرژی بالاتری دارند، اما نسبت به نوع گیربکس دار، مصرف انرژی در آنها کمتر است.

سیستم ایمنی موتورهای گیرلس

در آسانسورهای بدون گیربکس ترمز از نوع جمع شونده خارجی است. این ترمز به دو نوع کفشک مجهز است. در موتور آسانسور نیز سیستم ترمز بصورت باز شونده داخلی است. بطور کلی ترمز در سیستم آسانسور گیرلس به گونه‌ای طراحی می‌شود که بطور مستقل عمل می‌کند و پیش از فعال شدن پاراشوت، کابین را از حرکت باز می‌دارد. در بررسی کیفیت کفشک‌های به کار رفته در سیستم ترمز آسانسور گیرلس باید به نکات زیر دقت کرد:

• در مقابل خراش و ساییدگی، از پایداری خوبی برخوردار باشند.
• سایش مطلوبی داشته باشند.
• ویژگی ارتجاعی در آن‌ها در حد قابل قبولی باشد.
• مقاومت گرمایی و حرکتی بسیار بالایی داشته باشند.
• در برابر رطوبت و سایر موارد مخرب طبیعی از استحکام خوبی برخوردار باشند.

نکات ضروری در نصب موتور آسانسور گیرلس

همانطور که در بالا توضیح داده شد، در نصب آسانسورهای گیرلس، مهندسین با تجربه این حوزه باید طراحی‌های لازم را بر حسب مواردی که در زیر اشاره شده انجام دهند:

محاسبات آسانسور گیرلس: این محاسبات تخصصی است، فرمول‌های متفاوتی دارد تا بر حسب ظرفیت و سرعت آسانسور، تعداد توقف‌گاه‌ها و ارتفاع ساختمان، توان موتور مشخص شود.

همچنین در جریان طراحی، نقشه آسانسور گیرلس هم تهیه می‌شود که برای نصب صحیح آسانسور بسیار مهم است. این نقشه‌ها، با توجه به مختصات ساختمان و دانش تخصصی تهیه می‌شود که مهندسین این حوزه در طی سال‌ها آموخته‌اند.

براساس این طراحی‌ها، بهترین موتور گیرلس با اجزا مناسب تابلو فرمان و اینورتر انتخاب و در نهایت نصب شود.  همچنین نصاب‌های آسانسور گیرلس باید به تمامی تکنیک‌های فنی نصب آسانسور گیرلس آشنایی کامل داشته باشند. از موارد زیر می‌توان به عنوان موارد ضروری در نصب آسانسورهای گیرلس اشاره کرد:

1. طراحی مناسب و صحیح اجز‌ای در ارتباط مستقیم با موتور آسانسور گیرلس
2. توجه و دقت به استانداردهای مربوطه
3. نصب درست و با دقت گاورنر در چاه آسانسور
4. تهیه شرایط و نیازهای مربوط به موارد اضطراری و نجات مسافرین و تعمیرکاران

در نگهداری سیستم آسانسور گیرلس باید آن‌ها را به صورت جدی از آب و مواد شیمایی و اسیدی دور نگه داشت. همچنین محل نگهداری موتورهای بدون گیربکس باید از نظر آب و هوا کاملا در تعادل باشد. با توجه به کمبود تجربه در طراحی و همچنین عرضه موتورهای گیرلس به کاربران، انتخاب فروشگاه مطمئن برای خرید آسانسورهای روملس از نکات مهمی است که در ایران باید به آن بسیار دقت شود.

در بسیاری از موارد پس از طراحی آسانسور گیرلس به علت عدم موجودی کالای مربوطه، مشتری مجبور به تحمل هزینه بالا جهت تعویض طراحی می‌شود. برای جلوگیری از چنین شرایطی، پیشنهاد می‌کنیم بهترین فروشگاه آسانسور را در زمینه موتورهای بدون گیربکس انتخاب کنید تا از خسارت‌های بیهوده جلوگیری شود. همچنین می‌توانید برای دریافت مشاوره و تهیه انواع موتورهای گیرلس با گروه پشتیبانی بازرگانی آسانسور عظیمی تماس بگیرید.

برندهای ارائه کننده موتور گیرلس

در حال حاضر می‌توانید موتورهای گیرلس ایرانی و خارجی را در بازار ایران پیدا کنید. مهم‌ترین برندهای ایرانی و خارجی که آسانسور گیرلس تولید می‌کنند، موارد زیر هستند:

• موتور زیلابگ آلمان
• هوبر ایتالیا
• موتور آرکل ترکیه
• وبر ایرانی

تمامی این موتورها برای آسانسورهای با ظرفیت 4، 6، 10، 13 و 16 نفره طراحی می‌شوند و متناسب با آن توان ظرفیتی آنها از 4 تا 16 کیلو وات افزایش می‌یابد. البته همانطور که پیش از این گفته شد عواملی مانند سرعت نیز توان و ظرفیت موتورها را تغییر می‌دهد.

خرید موتور گیرلس

اگر به عنوان پیمانکار ساختمانی قصد خرید موتورهای گیرلس را دارید، با توجه به توضیحاتی که ارائه شد نیاز به راهنمایی‌های اولیه با توجه به نقشه و محاسباتی دارید که در طراحی آسانسورهای گیرلس به کار می‌رود. برای اینکار می‌توانید از پشتیبانی بازرگانی آسانسور عظیمی برخوردار شوید، قیمت‌های مختلف انواع موتورهای گیرلس ساخت کشورهای مختلف از جوامع ایران آشنا شوید و در نهایت اقدام به خرید کنید. در تمامی این مراحل ما در کنار شما هستیم و آماده پاسخگویی به تمام سوالات و ابهامات شما هستیم.

6 علت برتری موتور گیرلس آسانسور

با وجود اینکه شما برای خرید موتور گیرلس باید هزینه بسیار بیشتری نسبت به سایر موتور‌ها پرداخت کنید؛ اما بسیاری از افراد خرید این موتور را ترجیح می‌دهند. با وجود مزایای زیر طبیعی است که هر فردی با وجود پرداخت هزینه زیاد موتور گیرلس را خریداری می‌کند.

• کاهش حوادث: در صورتی که خرید موتور گیرلس آسانسور را انجام دهید، حوادث آسانسور شما تا حد بسیار زیادی کاهش می‌یابد.
• بهبود عملکرد آسانسور: شما با خرید موتور گیرلس می‌توانید عملکرد آسانسور خود از جمله سرعت، لرزش و صدای آسانسور را بهبود دهید.
• کاهش ابعاد: این نوع موتور آسانسور با وجود سایز بسیار کوچکی که دارد، قابلیت نصب در فضاهای مختلف با انواع سایزها را دارد.
• کاهش صدا و نویز: با توجه به اینکه موتور گیرلس آسانسور فاقد گیربکس، فلایویل، هندویل، کوپلینگ و… است سر و صدای کابین را بسیار کاهش می‌دهد.
• خدمات سرویس کم هزینه: شما با خرید موتور گیرلس میزان استهلاک و در نتیجه نیاز به خدمات سرویس و نگهداری را کاهش می‌دهید.
• سازگار با محیط زیست: موتور گیرلس آسانسور به گونه‌ای طراحی شده است که بیشترین سازگاری را با محیط زیست دارد.

تفاوت موتور آسانسور گیربکس دار و گیرلس دار

موتور گیرلس آسانسور دارای تفاوت و البته مزایای بسیار زیادی نسبت به موتور گیربکس دار است، به همین علت افراد زیادی خرید موتور گیرلس را به خرید موتور گیربکس دار آسانسور ترجیح می‌دهند. تفاوت این دو موتور شامل موارد زیر است:

• افزایش راندمان موتور گیرلس آسانسور نسبت به موتور گیربکس دار
• عدم نیاز موتور گیرلس به روغن کاری دوره‌ای برعکس موتور گیربکس دار
• داغ نکردن و عدم توقف موتور گیرلس آسانسور حتی در شرایط کار زیاد
• فاقد نویز و سر و صدای بسیار زیاد در مقایسه با موتور گیربکس دار
• حجم و وزن بسیار کم نسبت به موتور گیربکس دار
• عدم نیاز به فلایویل موتور
• امکان استفاده از موتور گیرلس آسانسور برای ارتفاع‌های بسیار زیاد
• سرعت بسیار زیاد موتور گیرلس نسبت به موتور گیربکس دار آسانسور
• کاهش مصرف انرژی تا 60 درصد